Կամակոր չեն ծնվում, այլ դառնում են

26/04/2018

Ըստ հոգեբանների` կամակորությունը երեխայի այնպիսի պահվածքն է, որը չի համապատասխանում ծնողների ակնկալիքներին:

Ավելի հաճախ կամակորության դիմում են փոքրահասակները, քանի որ ծնողները չեն ընկալում նրանց ուղարկած ազդանշանները կամ չեն հասկանում: Սրա հիմնական պատճառն այն է, որ ծնողները լավ չեն հասկանում իրենց երեխային, իսկ նա դեռևս չի կարող հստակ արտահայտել իր ցանկությունները:

Փոքրիկ երեխան, որի պահանջները չեն բավարարվել, դիմում է կամակորության՝ հույսով, որ իրեն կհասկանան գոնե այդպես: Կամակորության հանդեպ ձգտումը երեխայի մոտ ձևավորվում է ծննդյան պահից: Դա տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ երեխային շրջապատող մեծահասակներն անտեսում են նրա կանչի ազդանշանները և արձագանքում են միայն լացի ձայնին: Այսպիսով, երեխայի մոտ ռեֆլեքս է ձևավորվում. երբ երեխան ուզում է, որ իմանան իր կարիքների մասին և ուշադրության արժանանան, սկսում են բարձրաձայն լացել կամ գոռալ:

Կամակորություն անելու ցանկություն առաջանում է բոլոր երեխաների մոտ տարբեր տարիքներում: Բոլոր երեխաներն էլ փորձարկում են արտաքին աշխարհը, այդ թվում` ծնողների հետ շփման եղանակները: Մոտավորապես երեք տարեկանում երեխաների մոտ ձևավորված է լինում ծնողների հետ շփման մոդելը: Հետագայում կամ այդ մոդելը զարգանում է, կամ այն փոփոխելու փորձեր են անում թե ծնողները, թե երեխան: Երեխայի պահվածքը հաճախ պայմանավորված է իրավիճակով. նա կարող է կամակորություն անել, երբ հոգնած է, քնել է ուզում, իրեն անուշադրության մատնված է զգում և այլն: Նման պարագայում ծնողները պետք է փորձեն վերացնել կամ մեղմացնել կամակորության պատճառները:

Սա չի վերաբերում դեպքերին, երբ երեխայի մոտ կամակորությամբ իր նպատակին հասնելը սովորություն է դարձել:

Հոգեբանները պարզել են, որ երեխան ավելի հեշտ և հաճուքով է կատարում ծնողի պահանջները, եթե դրանք ներկայացվում են խաղի միջոցով: Օրինակ, եթե առաջարկեք փոքրիկին ուտել կամ հագնվել ձեզ հետ մրցելով, ապա երեխան ինքնակամ և արագ կսկսի ուտել, հագնվել կամ լվացվել: Կարելի է նաև առաջարկել, որ երեխան իր սիրելի խաղալիքին ցույց տա, թե ինչպես է պետք լվացվել:

Կարելի է կիրառել նաև պատժի մեթոդը. Օրինակ` եթե երեխան իր խաղալիքները տնով մեկ շաղ տալուց հետո հրաժարվում է դրանք հավաքել, ապա հավաքեք և պահեք խաղալիքները 1-2 օրով:

Երեխայի կամակորությունների պատճառ կարող է դառնալ նաև ձանձրույթը: Նման պարագայում ցանկալի է, որ երեխան իր տարեկիցների հետ շփվելու հնարավորություն ունենա:

Երեխաները նաև ինքնուրույն լինելու մեծ ձգտում ունեն: Երեխայի համար շատ կարևոր է, որ նրա կյանքի ցանկացած փուլում իրեն ընդունեն ոչ որպես մանուկի: Միշտ ասեք նրան, թե որքան է նա մեծացել: Նման վերաբերմունքը բարձրացնում է երեխային իր իսկ աչքում: Բացի այդ, նա փորձում է իրեն պահել որպես մեծահասակ:

Երեխայի կամակորությունը հաղթահարելու համար, սակայն, երկար ժամանակ է հարկավոր: 

Եթե ուզում եք, որ ձեր երեխան կամակորություն չանի, ապա`

1. աշխատեք որքան հնարավոր է քիչ օգտագործել «չի կարելի» արտահայտությունը

2. արգելեք միայն այն, ինչը կարող է վտանգավոր հետևանք ունենալ

3. ավելի հաճախ երեխային առաջարկեք անել այն, ինչ ինքն է ուզում

4. եթե ուզում եք, որ երեխան ինչ-որ բան անի, բացատրեք դրա կարևորությունը և նպատակը

5. երբեք ուժ մի գործադրեք՝ ստիպելով երեխային ինչ-որ բան անել.

լավագույն պատիժն է չկատարել երեխայի խնդրանքները:

Ինչպես հաղթահարել կամակորությունը. 

1. Կանխեք կամակորությունը դրա դրսևորման հենց սկզբնական շրջանում

2. Թույլ մի տվեք, որ երեխան կենտրոնանա կամակորության վրա

3. Ուշադրություն մի դարձրեք երեխայի կամակորություններին

4. Զբաղվեք ձեր գործով, կարծես ոչինչ չի պատահել

5. Ոչ մի դեպքում մի զիջեք, եթե վստահ եք, որ ճիշտ եք

6. Շեղեք երեխայի ուշադրությունը որևէ կատակով

7. Պատմեք երեխային, թե որքան է ձեզ տխրեցրել իր կամակորությամբ

8. Հաշտվեք երեխայի հետ և դժգոհություն ցույց մի տվեք կոնֆլիկտը հաղթահարելուց հետո

9. Ցույց տվեք երեխային, որ նրան սիրում եք

10.Եթե երեխան ունի վատ ախորժակ, չի ուզում պառկել քնելու կամ քնից արթնանալ, այսինքն՝ օրգանիզմի կենսաբանական գործողությունների հետ կապված խնդիրներ կան, սա կարող է լինել ոչ թե կամակորություն, այլ հիվանդության ախտանիշ: Նման պարագայում ցանկալի է դիմել բժշկի:

նյութի աղբյուրը՝ impoqrik.am